Jak nie przepłacać na zakupach? Czyli jak zapłacić odpowiednią cenę za dany produkt i jak nauczyć tego dziecko. Najprostszym wyjściem jest porównywanie cen. Bo sklep sklepowi nie równy. Sama zresztą wiem – i Ty pewnie też – że są sklepy droższe i tańsze. Ale niekoniecznie musi wiedzieć o tym dziecko. Dlatego powoli dobrze go tego uczyć. A dokładnie tego, że warto przemyśleć swój zakup, zanim się wyda na niego pieniądze. Że cena oferowana w sklepie niekoniecznie musi być odpowiednia dla naszego portfela. To czy wydamy za duży czy przepłacamy (a najgorzej jeśli dzieje się to stale) ma znaczenie dla domowego budżetu. Tym samym dzisiejszy artykuł będzie poświęcony krokowi 6 w edukacji finansowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym (6 – 10 lat). Czyli: porównuj ceny.

O czym świadczy cena?

Przyjęło się uważać, że cena jest wyznacznikiem jakości. Co może być prawdą. Ale też nie musi. Bo przy ustalaniu ceny każdy sprzedawca bierze przede wszystkim pod uwagę koszty, jakie są związane z wyprodukowaniem tego produktu lub jego uzyskaniem. Tak, by po ich uwzględnieniu coś jeszcze dla sprzedającego zostało. Dlatego czasem to nie od jakości produktu, ale od zupełnie innych czynników może zależeć cena dokładnie tej samej rzeczy w różnych sklepach. Znakomicie to ilustruje historia zakupu jednego deseru opisana przez Michała Szafrańskiego . Otóż dokładnie ten sam serek (a właściwie 4-pak) kosztował bardzo różnie w kilku sklepach. I nie była to różnica paru groszy, lecz paru złotych. Różnicę jeszcze lepiej widać, jak się przejdzie na procenty, to na kupnie tego samego deserku można było przepłacić nawet 71 %. Sporo. I pewnie jeszcze kilka takich produktów by się znalazło. Oczywiście, gdy mamy porównać dwa podobne, a nie identyczne towary, wyższa cena może oznaczać bardziej wymagający proces produkcji, a co za tym idzie lepszą jakość.

Jak nie przepłacać na zakupach, ale się nie umęczyć

Jaki jest największy według mnie problem z tym zadaniem? Że wymaga to jakiegoś wysiłku. Bo oby porównać trzeba znać ofertę przynajmniej z dwóch miejsc. Żeby znać ofertę z tych miejsc, to trzeba w te przynajmniej dwa miejsca się udać. A to kosztuje czas, energię, a czasem nawet pieniądze. Bo jeśli jedzie sie samochodem 10 kilometrów, kupić serek tańszy o 5 groszy, to pewnie więcej wyda się na benzynę niż zaoszczędzi na zakupach. Czyli w efekcie oszczędności wcale nie będzie. Czy można więc zrobić to nieco łatwiej? Wydaje mi się, że tak.

Porównywarki internetowe

W przypadku zakupów online najprostszym rozwiązaniem jest skorzystanie z porównywarki. Które od razu pokaże różnicę w cenie produktu. Wybór wtedy jest prosty, bo skoro to dokładnie ten sam produkt, tylko różni się ceną. ..
W ramach researchu zerknęłam sobie na Ceneo (inne porównywarki to np. Nokaut i Skąpiec) i porównywałam cenę kg mąki gryczanej. Od razu wyskoczyło mi kilkanaście różnych mąk – różniących się opakowaniem, producentem, no i oczywiście ceną. Zawężając jednak wybór tylko to jednej marki, okazało się, że potrafiła ona naprawdę kosztować inaczej w 2 różnych sklepach. I różnice były spore.

Oczywiście różnice w cenie możesz pokazać dziecku i pokazać swoje zdziwienie i porozmawiać z nim o tym. Choć może niekoniecznie na przykładzie mąki gryczanej 🙂

Ale nie wszystkie sklepy są w Internecie. I twoje dziecko pewnie jeszcze tak dobrze nie kojarzy takiej możliwość kupowania. Poza tym dzieci we wczesnym wieku szkolnym (a to do nich odnosi się ten krok) bardziej myślą konkretami, tym co można zobaczyć, dotknąć. A takie właśnie są zakupy w sklepie stacjonarnym. I tu rozwiązaniem na problem porównywanie cen może być

Księga cen

Ten pomysł zaczerpnęłam z bloga Kasi Home Maker. Gdzie Kasia pisze o oszczędnym i ekonomicznym przede wszystkim kupowaniu i gotowaniu. Na czym ta cała Księga Cen polega? Ano, po prostu zapisujesz:

w przeznaczonym do tego notesie. Kasia proponuje, by zapisać to nawet w notatniku na adresy/ kontakty. Bo łatwiej znajdziesz wtedy produkt, który szukasz. Po prostu wchodzisz pod daną literę i już. Nadal jednak kojarzy mi się to z dość nudnym procesem. A dziecku może po prostu też nie chcieć się analizować i zastanawiać albo czekać na zapisywanie. Szczególnie jak dopiero uczy się pisać. Jak to uprzyjemnić dziecku?

Jak porównywanie cen przemienić w zabawę

Zróbcie sobie z tego grę. Wyzwanie. Misję. Wybierzcie jeden produkt do sprawdzenia, pod hasłem czy te konkretną rzecz mogę gdzieś kupić taniej. Albo znaleźć lepszy zamiennik?
Misją dziecka będzie ustalenie tego w ramach wyprawy poszukiwawczej w danym tygodniu. I np w drodze ze szkoły odwiedzanie codzienne inny sklep w poszukiwaniu ceny tej samej rzeczy. Powiedzmy, że to serek 🙂 możecie zrobić zdjęcie, a w domu zapisać szczegóły. Dla ułatwienia zadania i przyszłej organizacji wybierzcie ze 3 sklepy do sprawdzenia. Dodatkową nagrodą dla dziecka może być to, że różnicę w cenie dostanie. Czyli jeśli znajdzie coś tańszego o 2 złote, to właśnie te 2 złote dostanie.
Co zrobić, gdy nie znajdzie się konkretnego serka, tylko innej firmy? Wtedy można to potraktować jako badanie i testowanie. I zrobić w domu odświętną degustację. W końcu ma to być zabawa 🙂 Możecie przyznać serkowi punkty za smak w konkursie smaków (nawet zrobić tabliczki z numeracją), zapisać przemyślenia. Może się przecież okazać, że nowy serek wam lepiej smakuje. I jednak wolicie się na niego zdecydować. Nawet, jeśli jest droższy.

Jak często organizować takie wyprawy porównawcze

Tak często, jak chcecie. Może być co tydzień. Możecie wybrać jedną lub kilka rzeczy do porównania. Możecie też robić sobie przerwę. Bo przecież nie samym porównywanie człowiek żyje. Zbyt silne skupienie tylko na porównywanie -nawet jeśli to zabawa- może w efekcie zniechęcić. Najlepiej po prostu jak będziecie zwracali uwagę na swoje odczucia. I obserwuj także swoje dziecko. Czy te wyprawy nie są już dla niego nudne? Czy musisz go namawiać? Myślę, że nawet jeśli taką wyprawę będziecie robić raz na miesiąc albo rzadziej to też osiągnięcie cel. Którym jest… no właśnie. ..

Po co to wszystko ?

A po to, by pokazać dziecku, że przy zakupach można wybierać. Że zanim się zapłaci, to dobrze jest choć chwilę się zastanowić. Czasami, a może często, nie kupujemy kierując się tylko ceną. Płacimy za czas, za wygodę. Dobrze to sobie uświadamiać. Dlatego dobrze, żeby zakupy nie były bezrefleksyjne. Co nie oznacza, że masz stać przed półką sklepowa godzinami i analizować wybór. Według mnie to raczej chodzi o to by zastanowić się, dlaczego decyduję się na dany zakup. Do jakich wartości się odwołuję, co jest moim priorytetem. Czy jest cena. A możenie chcesz spędzić całego dnia na zakupach i wybierasz czas. A nie oszczędności. Takie rozważania przy dziecku możesz robić głośno. By widziało cały proces decyzyjny i jakich podstawach się to odbywa.

Myślę też, że nie ma co kierować się przekonaniem, że koniecznie wszystko da się kupić w jak najbardziej optymalnej cenie. Bo prawdę mówiąc sklepy wcale zadania nie ułatwiają. Nawet jeśli jeden sklep oferuje daną rzecz taniej od innych, to już 3 inne mogą być droższe.
Więc powracając do pytania, jak nie przepłacać na zakupach, jednocześnie nie męcząc się, myślę, że warto przemyśleć takie kwestie, jak:

A co jeśli moje dziecko nie będzie chciało porównywać cen w przypadku swoich zakupów?

Cóż, skoro ma własne pieniądze, to są już jego decyzje. I ono doświadczy konsekwencji. Ale może to i lepiej? Bo jednak najlepiej uczymy się wtedy, gdy czegoś doświadczamy. Choć w przypadku mojego syna mam wrażenie, że gdy zakupy wiążą się z jego pieniędzmi, to jednak stara się on jakoś zastanowić. Nawet gdy proces podejmowania decyzji zajmuje mu 3 sekundy 🙂 Co prawda pomagam mu w tym, dopytując czy na pewno jest zdecydowany, pokazując istotne cechy, czasami przypominając jego wrażenia po ostatnim zakupie. Lub zwracając uwagę, że ostatnio widzieliśmy te ciasteczka znacznie taniej w sklepie obok.

A jak Twoje dzieci zachowują się na zakupach? Czy widzisz różnicę, gdy mają zamiar wydać własne pieniądze?